Mật ong là thực phẩm cung cấp dinh dưỡng mà gần như là món quà mà thiên nhiên ban tặng.
Thế nhưng không có nghĩa là loại thực phẩm này có thể giữ được vĩnh viễn mà không xãy ra tình trạng hư hỏng.
Vậy thì câu hỏi mà chúng ta thường hay nhận được chính là: Mật ong giữ được bao lâu? Mật ong để lâu có còn dùng được không? Mật ong chuyển màu đen có phải bị hư không?…
Trong bài chia sẽ này chúng tôi sẽ giải đáp các thông tin liên quan đến mật ong cũng như cách bảo quản và thời gian giữ được mật ong trong bao lâu thì còn dùng được.
Hãy cùng tham khảo nhé:
Mật ong để được bao lâu?
Bảo quản mật ong đúng cách là phương pháp giữ được mật ong lâu nhất có thể. Tuy nhiên mật ong giữ được bao lâu? Vì thực tế thì cái gì cũng có hạn sử dụng của nó.
Câu trả lời là 24 tháng kể từ ngày thu hoạch.
Có phải thời gian bảo quản này là quá dài? Có lý do nào để mật ong giữ được lâu như vậy không
Mật ong giữ được lâu vì 3 lý do sau đây:
Thành phần hóa học chủ yếu của mật ong là đường (lượng đường trong mật tự nhiên chiếm 70%) và có đặc tính hóa học là hút ẩm. Do đó mật ong có độ ẩm rất thấp, trong điều kiện bình thường độ ẩm thấp nên vi khuẩn không thể phát triển nên thời gian bảo quản kéo dài.
Bên cạnh đó, độ pH của mật ong từ 3 đến 4,5 nên môi trường trong mật có tính acid, tính acid này sẽ giết chết gần như mọi sinh vật muốn phát triển trong mật ong.
Ngoài ra trong dạ dày của ong có enzyme glucose oxydase, ong thợ sẽ nhả enzyme này trộn lẫn với mật hoa rồi thủy phân glucose tạo ra axit gluconic và hydroxy peroxide có tính khử trùng, kháng khuẩn mạnh.
Nhờ vào tính kháng khuẩn này giúp chống lại tất cả những thứ gây hại hay phát triển bên trong mật ong.
Lưu ý: Đối với mật ong thu hoạch là mật ong đủ tuổi, nghĩa là các ổ mật đã được đậy nắp sáp. Khi đó thì mật khai thác mới bảo quản được lâu và chất lượng mật sử dụng mới hiệu quả.
Nếu khai thác lúc mật còn non thì lượng nước trong mật còn cao, từ 35 – 50%. Mật khai thác được dễ bị nhiễm khuẩn nên thời gian bảo quản không được lâu. Và hiệu quả sử dụng cũng không được như mật đủ tuổi.
Mật ong để lâu có tốt không?
Một số quan niệm dân gian cho rằng mật ong để lâu thì tốt. Thế nhưng thực tế thì ngược lại. Mật ong để càng lâu càng mất tác dụng, và tôi sẽ giải thích cho bạn nó sai ở chỗ nào.
Ví dụ được trích dẫn thực tế:
“Có câu chuyện một cụ ông gần 80 tuổi dùng mật ong để 23 năm phối hợp vs 1 số vị nữa để trị ho và kết quả sau 2 tháng cụ đã hết ho. Tuy nhiên bệnh ho chỉ hết sau hơn 10 ngày thì các căn bệnh khác lại nảy sinh như gan và thận cấp độ 1.”
Nguyên nhân vì sao xãy ra tình trạng này?
Mật ong để thời gian càng lâu thì hương, vị và tác dụng sẽ giảm dần. Ngoài ra, các enzym tồn tại trong mật cũng cũng mất dần, các giá trị dinh dưỡng dùng để trị bệnh và làm đẹp cũng không còn.
Thậm chí, nếu sử dụng mật ong đã quá hạn thì lúc này là bạn đang sử dụng chất độc.
Cụ thể, theo các nghiên cứu thì trong mật ong có hàm lượng chất Hydroxymethylfurfural (viết tắt là HMF), là một chất độc do nhiệt độ làm mất nước của fructose sinh ra khi bảo quản mật ong ở nhiệt độ trên 30 độ C và khi nhiệt độ cao trên 60 độ C thì tốc độ sinh HMF càng lớn.
Hàm lượng HMF khoảng 200mg/kg có thể làm ong chết, chuột bị biến đổi gen, tăng tỷ lệ mắc bệnh ung thư.
Do đó, trong hoạt động xuất nhập khẩu, giới hạn HMF cao nhất đối vs mật ong: 40-80mg/kg.
Lúc mới thu hoạch, hàm lượng HMF trong mật ít hơn 5mg/kg. Sau 100 – 300 ngày (nửa năm đến 1 năm) bảo quản ở nhiệt độ 30 độ C thì lượng HMF sẽ tăng thêm 30mg/kg.
Trong thời gian 2 năm, hàm lượng HMF có thể đạt 80mg/kg, cộng thêm thời gian bảo quản trước khi xuất xưởng của mật ong từ 6 tháng đến 1 năm thì hàm lượng HMF có thể đạt 100mg/kg vẫn vô hại khi sử dụng.
Nhưng, khí hậu Việt Nam là nhiệt đới gió mùa, nên sự nóng ẩm của thời tiết rất dễ làm tăng HMF trong khi bảo quản.
Nếu thời gian kéo dài, hàm lượng HMF trong mật ong có thể lên đến 200 – 300mg/kg rất nguy hiểm cho sức khỏe người dùng khi sử dụng.
Nêu một điều cần lưu ý là tuyệt đối không sử dụng mật ong nếu thời gian bảo quản đã qua 24 tháng.
Thời gian bảo quản mật ong rừng có được lâu không?
Đỗi với những sản phẩm mật ong rừng được khai thác từ tự nhiên rồi được bảo quản trong chai và có xác nhận của các đơn vị khai thác bằng thông tin có trong nhãn mật ong được dán trên chai. Hoặc mật ong bắt được gần nhà thì thời gian lưu giữ là không quá 24 tháng.
Không có gì đảm bảo mật ong từ rừng đã trãi qua quá trình sàn lọc khắt khe về tiêu chuẩn, cũng như không loại trừ lúc khai thác mật ong rừng bị dính lại phấn hoa.
Quá trình vận chuyển từ rừng sâu đến nơi sơ chế và tiêu thụ cũng khó đảm bảo loại sạch các mầm bẩn.
Đây là 2 yếu tố quyết định mật ong có bảo quản được lâu không.
Vậy thì mật ong rừng để được bao lâu trước khi bị hỏng?
Dù là mật ong rừng bạn cũng chỉ nên bảo quản tối đa là 24 tháng để tránh làm giảm tác dụng có trong mật.
Vậy nhật biết mật ong đã bị hư bằng cách nào?
Nếu không phải là người chuyên về mật. Không sao cả. Tôi chỉ cho bạn 3 gợi ý sau để bằng mắt thường bạn cũng có thể nhận biết được mật ong có bị hỏng hay có còn sử dụng được hay không: màu sắc, mùi thơm và vị của mật ong.
Cụ thể, mật ong bảo quản từ 2 năm trở lên ở điều kiện tự nhiên sẽ có những đặc điểm sau đây:
Màu sắc: Bình thường mật ong có màu vàng, nếu để càng lâu sẽ chuyển màu đen. Khi khuấy lên thấy mật ong bị đen, tốt nhất các bạn nên bỏ đi.
Mùi: Hương thơm ngọt đặc trưng của mật ong cũng bị giảm và như không cảm nhận được. Trường hợp mật đã bị hư sẽ có hiện tượng lên men và có mùi chua nồng khó chịu gống mùi rượu.
Vị: Bình thường mật ong có vị ngọt xen chút ít chua. Mật để càng lâu thì vị chua càng tăng.
Các nguyên nhân khiến mật ong bị hỏng
Qua những thông tin trên đây bạn cũng xác định được khi nào mật ong còn sử dụng đượ và khi nào mật ong bị hư.
Vậy thì có còn nguyên nhân nào làm mật ong bị hư trong quá trình bảo quản tại nhà không?
1. Mật ong bị nhiễm khuẩn
Mật ong có tính kháng khuẩn, nhưng cũng không tránh khỏi việc bị hư hỏng do một số loại vi sinh vật xâm nhập trong một số trường hợp nhất định.
Thường là do phấn hoa, bụi, không khí có lẫn vi khuẩn, chai, lọ dùng để chứa mật ong hoặc đường tiêu hóa của mật ong (do ong bị nhiễm bệnh hoăc dính thuốc kháng sinh từ người nuôi ong).
2. Mật ong chứa chất độc tố khi lấy mật từ hoa và lá
Một điều đặc biệt là bạn có thể yên tâm với nguồn mật ong nuôi từ trang trại. Vì khi đó bạn hoàn toàn yên tâm về nguồn gốc mật hoa mà các con ong mang về từ hoa trong trang trại (như mật hoa cà phê, mật hoa vải hay mât hoa chôm chôm) mà ong hút.
Trường hợp là mật ong rừng thì khác. Trong rừng thì không phải loại hoa nào cũng là lành tính và càng khó khăn hơn để bạn xác định được nguồn mật ong đó là an toàn tuyệt đối và không có lẫn một chút độc tố từ các loại hoa lạ nào trong đó.
Thực tế cho thấy rằng một số loại hoa hay lá trong tự nhiên mà mật của nó gây hại đối với sức khỏe của con người.
3. Bảo quản mật ong không đúng cách
Mật ong có giữ được lâu không thì phần chính yếu vẫn là do bảo quản. Vậy đâu là những cách bảo quản mật ong không đúng mà nó có thể làm hỏng sô mật bạn đang có:
Khi cần sử dụng bạn mở và đóng nắp chai không cẩn thận, nước bên ngoài môi trường (đặc biệt là trong môi trường ẩm ướt) sẽ làm cho hàm lượng nước trong mật ong tăng lên nhanh vượt mức cho phép (mức cho phép là 18%) làm cho mật ong dễ lên men và dẫn đến tình trang mật ong bị hỏng.
Hoặc để ánh nắng mặt trời chiếu vào trong thời gian dài lúc bảo quản sẽ làm tăng nhiệt độ dẫn đến mật bị ngả màu đen nhanh hơn làm cho hàm lượng HMF trong mật tăng nhanh. Khi đó mật ong còn giữ được tác dụng vốn có của nó nữa.
4. Mật ong bị làm giả
Mật ong giả được làm từ hỗn hợp nước sạch, đường, phèn chua (hoặc chanh) và vỏ cây núc nác.
Bạn không thể xác định các thành phần này có sạch khuẩn hay không.
Nguy hiểm hơn, mật ong giả thường được làm bằng cách nấu nước đường chuyển hóa (thêm một ít acid hữu cơ) có hàm lượng HMF rất cao (trên 600 mg/kg) gây hại cho con người.
Loại mật ong này để lâu ngày sẽ ngả màu đen rất nhanh và rất dễ bị hỏng.
5. Bảo quản mật ong trong tủ lạnh
Nếu bảo quản mật ong trong tủ lạnh thì các tinh thể đường trong mật bị kết tinh và làm biến chất. Và giảm chất lượng mật khi sử dụng
Vậy nên, để đảm bảo sức khỏe khi sử dụng mật ong đúng cách chính là chọn lựa mật ong có nguồn gốc rõ ràng. Và nên có phương pháp bảo quản mật ong đúng cách thay vì tự ý giữ mật ong theo những cách mà mình nghĩ là đúng. Thực tế thì nó không có an toàn một chút nào cả.
